Het VRO-programma Mooi Nederland en het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) werken dit jaar samen met professionals uit heel Nederland aan een aanpak waarbij werken aan waterveiligheidsopgaven met ruimtelijke kwaliteit vanzelfsprekend is. In 2050 moeten alle primaire waterkeringen voldoen aan de nieuwe waterveiligheidsnormen om Nederland te beschermen tegen het stijgende water. Tegelijkertijd staan we voor grote uitdagingen zoals verstedelijking, klimaatadaptatie, natuurherstel, circulaire economie en de energietransitie. Veel waterkeringen liggen in waardevolle landschappen waar ruimte schaars is. De projecten van het Hoogwaterbeschermingsprogramma liggen in of nabij beschermde natuurgebieden, bebouwing en landbouwgronden. De speelruimte voor oplossingen is klein en leidt tot complexe en dure projecten. Een ontwerpende aanpak helpt om waterveiligheid te combineren met andere opgaven en deze ontwikkelingen met ruimtelijke kwaliteit te realiseren. 

In februari zijn we gestart met een reeks ateliers waarin een eerste aanpak werd verfijnd aan de hand van een aantal vragen, opgaven en illustrerende voorbeelden van principes voor inhoud en proces. Er zijn al veel voorbeelden, bijvoorbeeld uit het programma Ruimte voor de Rivier. Er is ook al veel kennis die niet altijd even goed vindbaar en toepasbaar is. Daarom richten wij ons op het slim samenbrengen van deze informatie en het integreren met de Ruimtelijke Kwaliteitsaanpak van Mooi Nederland. In de ateliers nodigen we iedereen uit die aan de waterveiligheidsopgaven in Nederland werkt om samen te komen en kennis te delen. Het is een moment om elkaar te inspireren, tot nieuwe inzichten en innovatieve oplossingen te komen op het gebied van waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit. 

Deze eerste verkennende ateliers rondom de Delta, Rivieren, Kust en Meren hebben al mooie inzichten opgeleverd. Het begint allemaal met een gedeelde ambitie waarin uitbreidbare en adaptieve keuzes de voorkeur krijgen en gedacht wordt vanuit het systeem en het gebied in plaats van de opgave. Dit is ook noodzakelijk, omdat de houdbaarheid van technische oplossingen, zoals het plaatsen van een damwand, in veel gevallen is bereikt, we moeten ook op zoek naar alternatieve oplossingen om Nederland waterveilig te houden. In de ateliers werd ook een oproep gedaan voor een betere koppeling tussen de Rijksprogramma’s om de juiste inhoudelijke condities te creëren. De samenwerking om tot deze aanpak te komen is hierin een eerste stap. Vervolgens is het belangrijk om de juiste opdracht mee te geven aan de projecten en een basis te leggen voor een goede samenwerking.

Het consortium, bestaande uit H+N+S Landschapsarchitecten, Witteveen + Bos en Wing, werkt deze inzichten uit in een concept aanpak die in juni weer in een integrerend atelier verder wordt uitgewerkt en getoetst bij een brede groep professionals. Op 9 december zullen we de aanpak presenteren tijdens de slotbijeenkomst. Daarna worden verdere gesprekken gevoerd over de implementatie ervan.