Almere Duin

Almere Duin is een nieuwbouwwijk in een duingebied. De gemeente Almere wilde de kering op laten gaan in het duinlandschap. Hierbij is bedacht om de kering te verpakken in het zand. Om de waterveiligheid te borgen en bebouwing dicht achter de kering mogelijk te maken, heeft de gemeente, in nauwe samenwerking met het waterschap, de dijk gereconstrueerd. 

Bouwen op een dijk is niet iets waar waterschappen meteen blij van worden. Omdat de dijk een veel groter gebied beschermt, is het voor het waterschap belangrijk dat de ingepakte dijk veilig is. Niet alleen nu, maar ook over 100 jaar, waarbij we te maken hebben met een veranderend klimaat en een stijgende zeespiegel. Als de dijk eenmaal klaar is, kan hij tussentijds niet meer versterkt of verhoogd worden. Zouden de keuzes die we 15 jaar geleden tijdens de planningsfase maakten nu weer gemaakt worden? En hoe verhoudt zich dit tot water en bodem sturend? 

Vanuit Waterschap Zuiderzeeland: heemraad Tom Vereijken

Genenbank

De Genenbank in Roggebotzand bestaat uit een collectie inheemse bomen en struiken. Uit deze collectie wordt zaad gewonnen voor het kweken en aanplanten van bomen en struiken in heel Nederland. De Genenbank voorziet in plantmateriaal dat bestand is tegen ziekten en plagen en dat optimaal is aangepast aan de Nederlandse omstandigheden. Staatsbosbeheer beheert de Genenbank in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. 

Voldoende water van goede kwaliteit is een randvoorwaarde voor de zaadproductie en het in leven houden van de collectie bomen en struiken. Maar in Roggebotzand is er ’s zomers, en zeker in droge zomers, sprake van lagere waterstanden dan gewenst. Doordat het gebied hoger ligt, is er vaker verdroging. Staatsbosbeheer treft zelf maatregelen om meer water vast te houden in het gebied. Maar alleen maatregelen om water vast te houden zijn onvoldoende voor de watervoorziening van de Genenbank. Daarnaast is de Genenbank voor het waterschap natuurlijk niet de enige watervrager in de zomer. Hoe weeg je de belangen van de Genenbank in de verdeling van het water? En is dit een juiste locatie voor de Genenbank vanuit water en bodem sturend?  

Vanuit Waterschap Zuiderzeeland: dijkgraaf Hetty Klavers

Oosterwold

Oosterwold is een gebiedsontwikkeling in de gemeenten Almere en Zeewolde. Het is een bijzondere manier van gebiedsontwikkeling omdat bewoners hier zelf de wegen, het groen, de openbare ruimte en het water realiseren. De bewoners van Oosterwold zijn verantwoordelijk voor de waterhuishouding op de kavels en voor maatregelen om de omgeving veilig en schoon te houden. 

In droge zomerse periodes zijn er in Oosterwold zorgen over de beschikbaarheid van water voor de stadslandbouw. Het waterschap regelt het peilniveau van het hoofdwatersysteem, maar niet het peilniveau van de kavelsloten. Op andere momenten worden er in Oosterwold problemen met wateroverlast ervaren. De vraag is hoe lang er vastgehouden kan worden aan de uitgangspunten van zelfvoorzienendheid. En hoe gaat het waterschap hier als adviseur en/of handhandhaver mee om, ook in relatie tot de twee gemeenten?

Vanuit Waterschap Zuiderzeeland: heemraad Jo Caris

Schokland

Schokland is een voormalig Zuiderzee-eiland en UNESCO Werelderfgoed. In de bodem zijn nog veel resten van jagers-verzamelaars, de allereerste landbouwers en middeleeuwse bewoning te vinden. Om de bodemschatten te beschermen is lokaal verhoging van het grondwaterpeil nodig. Daarnaast is bodemdaling in dit gebied behoorlijk zichtbaar. De laatste bodemdalingsprognose van 2024 ziet er voor dit gebied ook niet zonnig uit. Op de landbouwgronden hebben de agrariërs last van vernatting van hun percelen.

Als waterschap zijn we met het gebied in gesprek over de waterhuishouding. Hoe gaan we zo goed mogelijk met de situatie om? Tot waar ga je met betrekking tot het aanpassen van het watersysteem? Of zijn oplossingen vanuit de provincie om de gronden anders te bestemmen of het aanpassen van bedrijvigheid vanuit de boeren op de lange termijn meer voor de hand liggend?

Vanuit Waterschap Zuiderzeeland: heemraad Jaap Lodders

Urk en gemaal Vissering

Urk was een eiland in de voormalige Zuiderzee. Met de Zuiderzeewerken in 1939 werd Urk verbonden met een dijk voor de aanleg van de Noordoostpolder. Vanaf de haven zijn de primaire en regionale waterkeringen zichtbaar. Ook zijn er op Urk drie coupures. Dit zijn wegen die dwars door de Zuidermeerdijk heen gaan. Bij extreem hoge waterstanden sluit het waterschap de dijkopeningen af met aluminium schotbalken. Gemaal Vissering ligt in gemeente Urk en is eind 2022 gerenoveerd. Het is nu een duurzaam gemaal waarbij geen gebruik wordt gemaakt van fossiele brandstoffen. Daarnaast kunnen vissen door de aanleg van een vispassage makkelijker tussen het IJsselmeer en de Urkervaart bewegen. 

Als waterschap hebben we op de zuivering bij Urk te maken met discrepantie. Dit houdt in dat we vanuit bedrijventerreinen momenteel meer afvalwater ontvangen dan we op papier zouden verwachten. Dit heeft als gevolg dat de kosten niet eerlijk zijn verdeeld. In plaats van bij de vervuiler komen de kosten bij de gemeenschap terecht. Wat doen we als waterschap om deze discrepantie terug te dringen?

Vanuit Waterschap Zuiderzeeland: AB-lid Jacob de Borst

Oostvaarderplassen, muskusratten

De Oostvaardersplassen is een vogelrijk moerasgebied. Toen in 1968 de Flevopolder was drooggemalen, bleef dit natte deel ongebruikt. De natuur greep haar kans en er ontstond een moeras met plassen, rietvelden en wilgenbossen. De provincie is verantwoordelijk voor het beleid van de Oostvaardersplassen en Staatsbosbeheer voert het beheer uit. Als waterschap bestrijden we hier muskusratten. 

De Oostvaardersplassen is een gebied waarin de natuur haar gang moet gaan. Wat betekent dat voor het bestrijden van muskusratten? Wat als het ‘laten gaan van de natuur’ de waterveiligheid in het gedrang brengt? Muskusratten hebben geen natuurlijke vijanden en als wij als waterschap niks doen, hebben ze vrij spel en maken ze gangen en holen in dijken, kades en oevers. Die kunnen daardoor inzakken en overstromingen veroorzaken.  

Vanuit Waterschap Zuiderzeeland: AB-lid Riet Rijs