Onze grote rivieren spelen een belangrijke rol in de zoetwatervoorziening. Als ‘Nederland Waterland’ leken we ons - tot voor kort - weinig zorgen te maken over onze zoetwatervoorziening. Tegenwoordig is de zoetwatervoorziening in delen van het jaar niet meer zo vanzelfsprekend. Aan de hand van drie (aan elkaar verwante) perspectieven gaan we in gesprek over de ontwikkelingen in de zoetwatervoorziening en de rol van onze grote rivieren daarin. We dagen u uit om mee te denken hoe we hoe we de zoetwatervoorziening in de toekomst kunnen borgen en welke kennis daarvoor nu ontwikkeld zou kunnen/moeten worden. 

Centrale vraag in deze sessie: Ontwikkelingen in watervraag en wateraanbod: wat komt op ons af en wat betekent dit?

Thema:  Zoetwater/droogte
Sessieleiders: Rene van den Heuvel, Christel Holleman,  Vincent Beijk, Norbert Cremers, Pieter Beeldman

Onze grote rivieren spelen een belangrijke rol in de zoetwatervoorziening. Als ‘Nederland Waterland’ leken we ons - tot voor kort - weinig zorgen te maken over onze zoetwatervoorziening. Tegenwoordig is de zoetwatervoorziening in delen van het jaar niet meer zo vanzelfsprekend. Aan de hand van drie (aan elkaar verwante) perspectieven gaan we in gesprek over de ontwikkelingen in de zoetwatervoorziening en de rol van onze grote rivieren daarin. We dagen u uit om mee te denken hoe we hoe we de zoetwatervoorziening in de toekomst kunnen borgen en welke kennis daarvoor nu ontwikkeld zou kunnen/moeten worden. 

Centrale vraag in deze sessie: Hoe gaan we om met nieuwe watervragers op plekken waar de zoetwatervoorziening al onder druk staat?

Thema:  Zoetwater/droogte
Sessieleiders: Rene van den Heuvel, Christel Holleman,  Vincent Beijk, Norbert Cremers, Pieter Beeldman

Onze grote rivieren spelen een belangrijke rol in de zoetwatervoorziening. Als ‘Nederland Waterland’ leken we ons - tot voor kort - weinig zorgen te maken over onze zoetwatervoorziening. Tegenwoordig is de zoetwatervoorziening in delen van het jaar niet meer zo vanzelfsprekend. Aan de hand van drie (aan elkaar verwante) perspectieven gaan we in gesprek over de ontwikkelingen in de zoetwatervoorziening en de rol van onze grote rivieren daarin. We dagen u uit om mee te denken hoe we hoe we de zoetwatervoorziening in de toekomst kunnen borgen en welke kennis daarvoor nu ontwikkeld zou kunnen/moeten worden. 

Centrale vraag in deze sessie: Wat als de waterschaarste steeds vaker onoplosbaar is?

Thema:  Zoetwater/droogte
Sessieleiders: Rene van den Heuvel, Christel Holleman,  Vincent Beijk, Norbert Cremers, Pieter Beeldman

De rivieren in Nederland hebben meerdere functies. In tijden van extremen kunnen deze functies met elkaar botsen. Vanwege klimaatsverandering zullen deze extremen toenemen in frequentie en in hevigheid. In deze workshop gaan we onderzoeken aan welke functies van de rivier we het meeste waarde hechten en waarom dat is. Het doel van de workshop is om beter inzicht te krijgen in de behoeften die we hebben en de rol die de rivieren hierin spelen. De kennisagenda kan met de uitkomsten van deze workshop verder om te zien hoe aan deze behoeften voldaan kan worden, ook onder een veranderend klimaat. 

Sessieleider: Frederic de Raat

De droge zomers van 2018 en 2022 hebben laten zien, hoe gevoelig ons logistieke systeem is voor klimaatverandering. Dit soort droge periodes komen straks veel vaker voor, minstens elke 10 jaar of vaker. Denk mee over oplossingen waarmee we de Rijntakken - de ‘slagader’ van de binnenvaart - bevaarbaar houden in een veranderend klimaat.

Thema: Scheepvaart en klimaatadaptatie
Sessieleider: Roelof Weekhout

Een van de problemen van de klimaatverandering is verdroging. Dit is voor verschillende belangen in het rivierengebied een probleem. De Programmatische Aanpak Grote Wateren wil door het nemen van systeemmaatregelen onder andere dit probleem voor het rivierengebied Gelderse Poort aanpakken, op een integrale wijze, rekening houdend met de verschillende belangen in het gebied. In de sessie willen we verkennen in hoeverre belanghebbenden droogte inderdaad als probleem ervaren en al zoeken naar oplossingen. En kijken we waar de kansen liggen voor een gezamenlijke aanpak van het verdrogingsprobleem. 

Thema: PAGW
Sessieleiders: Fleur Oppelaar, Eric ten Cate

Naast het formuleren van beleidsdoelen voor rivierbodemligging en afvoercapaciteit heeft IRM tot doel om een werkwijze te ontwikkelen die het adaptief en integraal werken in de gebieden versterkt, zodat we met bestaande middelen meer doelbereik kunnen halen voor de verschillende opgaven.

Bij bestaande gebiedsontwikkelingen wordt al volop ingestoken op een integrale aanpak, ook zijn er al meerdere goede voorbeelden, maar er liggen nog volop kansen om het integrale werken op een hoger plan te tillen. IRM biedt de kans om een extra impuls te geven aan integraal en adaptief werken. In deze werksessie staat daarom de volgende vraag centraal: Welke succesfactoren zouden door IRM moeten worden ondersteund om integrale gebiedsontwikkelingen een extra impuls te geven?

Thema: beleid
Sessieleiders: Ralph Schielen, Xander de Gans

Klimaatverandering kan met lagere afvoeren en hogere watertemperaturen in de zomer en nazomer het negatieve effect van lozingen versterken. Concentraties nemen toe, algengroei kan exploderen. De WVO bracht vanaf de jaren ‘70 een enorme verbetering van de waterkwaliteit, moet deze herijkt worden?

Bekijk hier een voorbeeld van een situatie in de Oder met enorme i.r.t. zoutlozingen (Fragment Nieuwsuur 7-8-2023). 

Thema: Waterkwaliteit
Sessieleider: Margriet Schoor

In het coalitieakkoord staat dat water en bodem sturend moeten zijn bij ruimtelijke planvorming. Dat weten en willen we al langer, maar hoe geef je hier praktische invulling aan? Recent kwamen enkele hulpmiddelen hiervoor beschikbaar, zoals de stadsgenese. In deze interactieve sessie kom je te weten hoe je de historie kan gebruiken. Dat gebeurt aan de hand van enkele voorbeelden. Ook gaat de sessie over de toepassing van deze methodiek in de eigen omgeving en de mogelijke rol bij de opgaven voor zoetwater en ruimtelijke adaptatie.
https://www.cultureelerfgoed.nl/onderwerpen/water-en-klimaat

Thema: historie
Sessieleider: Menne Kosian

Kunnen we bodemerosie natuurpositief temperen door te werken met stromende nevengeulen die kracht uit het water halen op de hoofdstroom. Voor de midden-waal is er door WWF NL/ARK Rewilding Nederland/Bureau Stroming het concept Ruimte voor middenafvoeren uitgewerkt en doorgerekend. Daarbij is het op de juiste manier in een kralensnoer plaatsen van nevengeulen essentieel. Welke vraagstukken spelen daarbij nog en hoe kunnen we die opgehelderd krijgen? Kijken we naar de Waalbochten/ Boven-Rijn dan is een ander concept nodig, waarbij we nu denken aan aanpassing van de kribben, die 8-10% water de nevengeulen in sturen, gecombineerd met 'zandmotoren' in de kribvakken. Welke vraagstukken spelen daarbij die nader onderzoek vragen? In twee rondes gaan we over deze vragen in gesprek.

Thema: natuur
Sessieleiders: Bas Roels (WWF), Bart Beekers (ARK)

Complexe vraagstukken vragen om een aanpak die kan omgaan met de wetten van complexiteit: onvoorspelbaarheid, afhankelijkheid en altijd zoeken naar de balans tussen robuustheid en adaptie. De tijd van managen, plannen van aanpak maken en afrekenen op voorop gestelde resultaten is daarmee definitief voorbij.
Maar hoe gaat dat dan, werken vanuit de complexiteitstheorie? Wat moeten we dan wel doen? En waarom moeten we juist niets doen als het chaos is? 
Praat mee in deze workshop over de aansturing van complexe vraagstukken en leer wat chaordisch organiseren daarin kan betekenen.

Thema: processturing
Sessieleider: Nicoline Mulder

Zeespiegelstijging is eind deze eeuw een reële bedreiging voor Nederland zoals we ons land nu kennen. Maar weet u dat als gevolg van de opwarming van de aarde bijna alle gletsjers in de Alpen vóór het midden van de eeuw zullen wegsmelten, wat zal leiden tot extremere periodes van laagwaterafvoer in de Rijn? En weet u dat merendeel van de zoetwatervoorziening in Nederland afhankelijk is van de afvoer van de Rijn die bij Lobith Nederland binnenkomt? Droge zomers zoals in 2018 en 2022 zullen steeds gebruikelijker worden en zullen, zoals we al hebben gezien, significante impact hebben op de biodiversiteit, de samenleving en de economische sectoren.
 
Het delen van de watervoorraden in grensoverschrijdende context zal steeds belangrijker worden om in de toekomst met waterbeperkingen om te gaan. We kunnen dit probleem in Nederland niet alleen oplossen. We moeten nu duidelijke informatie over de beschikbaarheid van water en watergebruikers in alle Rijnlanden verzamelen om de beleidsmakers en besluitvormers te ondersteunen. Eén van de belangrijke commissies in het Rijnstroomgebied die gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek initieert, het watersysteem van de Rijn als geheel bestudeert en grensoverschrijdend inzichten verwerft, is de Internationale Commissie voor de Hydrologie van de Rijn (CHR).  
 
Om in 2030 een gezonde zoetwatervoorziening te hebben, kunnen we niet wachten om dit gesprek aan het eind van dit decennium te beginnen. We moeten ons voorbereiden en nu met elkaar in gesprek gaan over de aanwezige hoeveelheid water, het watergebruik en de verdeling van water en de impact van droge periodes. Het is beter dat te doen nog voor het er echt om spant tijdens een periode van extreme droogte en mogelijk zo verhitte discussies voor te zijn in een dan toch al verhitte zomer. 
 
Gaat u mee in gesprek in deze interactieve sessie?

Sessieleider: Judith ter Maat (Deltares) en Nathalie Asselman