Speciaal voor iedereen die in de eigen organisatie of met het eigen team aan de slag wil naar aanleiding van Wijs naar de wet bieden we hier: een aantal werkvormen, leesvoer ter inspiratie, en bestanden om de vormgeving van je eigen materiaal te tweaken naar de Wijs naar de wet stijl.
 

Werkvormen waarmee je zelf aan de slag kunt

Lees altijd eerst de bijsluiter
We hebben gekozen voor werkvormen waarbij een getrainde gespreksleider niet nodig is. Bij een aantal werkvormen hebben we aangegeven dat het aanwijzen van iemand die de rol van gespreksleider heeft ‘wel handig’ is. Bij de andere werkvormen gaat het met name om het aanwijzen van een deelnemer die de tijd in de gaten houdt.

Cirkeldialoog
Zoek je een werkvorm om een inclusief gesprek te organiseren waarbij iedereen een eigen perspectief kan inbrengen? Kijk dan eens naar de Cirkeldialoog. Dit is een passende vorm als de groep graag een veelheid van invalshoeken wil verkennen, en met name ook wil weten hoe iedere deelnemer individueel over een bepaald thema denkt.
Duur: 2 uur (of langer)
Aantal deelnemers per groep: max. 10
Gespreksleider: hoeft niet

Begrippen begrijpen
Diversiteit, vertrouwen, samenwerken – woorden die we allemaal regelmatig gebruiken. Maar wat verstaan we hier nu eigenlijk onder? Hoe laden we ieder deze begrippen. Met deze eenvoudige, krachtige werkvorm begrippen begrijpen kom je samen tot verrassende inzichten.
Duur: 1,5 uur
Aantal deelnemers per groep: 6-10
Gespreksleider: wel handig

Ethische perspectieven
Verhalen roepen eigen ervaringen op die onderwerp van onderzoek kunnen zijn. Deze werkvorm op ethische perspectieven is speciaal ontwikkeld in de context van de podcast Hallo Hannah. Samen luister je naar de podcast en daarna ga je met elkaar in gesprek over de waarden de belangrijk zijn in het werk, en misschien ook wel daar buiten.
Duur: 2 uur (inclusief 45 minuten luisteren)
Aantal deelnemers per groep: 6-9
Gespreksleider: wel handig

Schrijvend zoeken
Op zoek naar diepere waarden. Met deze korte, energieke werkvorm ga je schrijvend op zoek naar inzicht. Waar draait het nu werkelijk om? Wat vind je nu werkelijk belangrijk? Dat voor jezelf inzichtelijk te krijgen is een belangrijke kwaliteit voor het doen van ethische reflectie. Het inzicht verrijk je door in duo’s uit te wisselen. Deze reflectieoefening naar ethische waarden is speciaal voor mensen die denken dat ze niets te schrijven hebben.
Duur: 1 uur
Aantal deelnemers: 2-100+ (een even aantal voor het werken in duo’s)
Gespreksleider: hoeft niet

De socratische snack
Bekend uit de krant. Doet een socratisch gesprek je vooral denken aan een lang en intensief gesprek (zeg maar: een drie-gangendiner) waar je wel zin maar geen tijd voor hebt, beproef dan de socratische snack waarbij je in korte tijd echt even met elkaar in gesprek te komen.
Tip: doe deze oefening eens in plaats van een kennismakingsrondje.
Duur: 40 minuten (of langer zo je wilt)
Aantal deelnemers: 6-20
Gespreksleider: hoeft niet

Luisteroefening
Luisteren we goed naar elkaar? En hoe luister je dan – hoor je vooral wat de verhalen bij jezelf teweeg brengen, of verplaats je je in de ander? En kun je ook luisteren naar het grotere geheel, zonder oordelen of emoties? Misschien ontdek je dat beter luisteren ook leidt tot beter gehoord worden. De werkvorm samen luisteren is speciaal ontwikkeld voor de podcast Hallo Hannah.
Duur: 1,5 uur (inclusief het luisteren)
Aantal deelnemers per groep: 6-9
Gespreksleider: hoeft niet
 

Gespreksleiders

Bij de werkvormen in dit pakket zijn is een ervaren gespreksleider niet noodzakelijk. Het kan natuurlijk zijn dat je vermoedt dat zo’n ervaren gespreksleider wel nodig is. Bijvoorbeeld omdat de casuïstiek voor deelnemers gevoelig ligt, omdat iets wezenlijks op het spel staat, omdat het gesprek diepgang moet hebben en niet mag ontsporen of verzanden. Terecht dat je dan niet zelf gaat ‘klussen’.

Bij de Rijksoverheid bestaat een (groeiende) community van gespreksleiders die graag zulke gesprekken begeleiden. Wil je graag bemiddeling naar een gespreksleider? Neem dan contact op met dialoogenethiek@rijksoverheid.nl

Wil je zelf gespreksleider worden, of ben je al gespreksleider maar nog niet bekend met de community? In deze folder lees je meer.
 

Inspiratie

Wat kun je zoal doen naar aanleiding van de ochtend? Bekijk op deze inspiratiepagina de programma’s bij onder andere Rijkswaterstaat, de dienst Terugkeer en Vertrek en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ze bieden een mix van dialogen, workshops en reflectiesessies allemaal georganiseerd met het haakje van Wijs naar de wet.
 

Leesvoer

‘Tegen het cynisme’ - Lezing van Denker des Vaderlands, Paul van Tongeren (onder embargo per mail te verkrijgen).
Het is mogelijk om de lezing onder embargo te ontvangen als dit nodig is om het eigen programma goed vorm te geven. Op de site van Dialoog & Ethiek zijn al wat eerdere publicaties verschenen van of over Paul van Tongeren die relevant zijn.
Bijvoorbeeld de reflectie die hij gaf tijdens de dialoogestafette in maart 2022.
Of de webinar waarin hij vier perspectieven op ethiek uitwerkt.

Lezing door Paul van Tongeren - TEGEN HET CYNISME

Jaarverslag Nationale Ombudsman ‘De burger kan niet wachten’

'Ambtelijke ruimte' artikel van Den Uijl, Frissen en Schulz (NSOB)

‘Grenzeloos Samenwerken: van A naar B, via B’ artikel van Van der Steen en Scherpenisse (NSOB)

Het onderzoek ‘Gelijkheid en genoeg hebben’. Uitgevoerd in opdracht van het ministerie van BZK.

Podcast ‘Benader maatschappelijke vraagstukken alsof je er verliefd op bent’ over Social Design. 

Een overheid die het goede doet: wat is daarvoor nodig?

Dienstbaar zijn aan burgers en bedrijven

Webinar De ongetemde ambtenaar met Henk den Uijl (NSOB)

Webinar Bert  Molewijk over de impact van morele reflectie in organisaties

Organiseren in stijl

Uiteraard is iedereen vrij om de dag vorm te geven in de stijl van de eigen organisatie of het eigen programma. Voor wie de uitingen zoals hand-outs, PowerPoints, naamkaartjes, een vleugje Wijs naar de wet wil meegeven, zijn er bestanden beschikbaar in png, eps en pdf. Download hier het totale bestand.